ประวัติย่อของเกือบทุกสิ่งจากจักรวาลถึงเซลล์ โดย Bill Bryson
จะบอกว่าหนังสือหนาย่อมๆขนาด 600 หน้าเล่มนี้ รวมประวัติตั้งแต่วินาทีแรกของจักรวาลยันถึงมิลลิวินาปัจจุบันในการทำงานภายในเซลล์เล็กๆกว้าหมื่นล้านล้านเซลล์ของเรา ฟังชื่อดูเหมือนเครียด
ดูความหนากว่า 600 หน้าดูเหมือนน่าเบื่อ แต่ความจริงแล้วถ้าคุณได้ลองเปิดอ่านดูจะรู้ว่าทุกหน้าดูเป็นเรื่องสนุกและทุกเรื่องก็คือเรื่องไกล้ตัวเราทั้งหมด รวมถึงเรื่องที่เกี่ยวกับตัวเราอย่างยิ่ง เช่น
ตั้งแต่กำเนิดมนุษย์เดินดินสองขาคนแรกย้อนกลับไปเมื่อ 3.8 ล้านปีก่อน จนถึงมนุษย์เราๆทุกวันนี้ที่น่าจะมีกำเนิดมาจากคนเพียง 200-300 คนเมื่อ 200,000ปีก่อนที่อพยพย้ายออกจากแอฟริกามาเป็นบรรพบุรุษของเราทุกวันในวันนี้
ถ้างั้นจะบอกว่าเราทุกคนบนโลกต่างเป็นพี่น้องกันก็ไม่ผิดนัก เพราะลำพังในส่วนทวีปยุโรปและรัสเซียนั้นทุกคนกำเนิดมาจากผู้หญิงเพียง 7 คนด้วยซ้ำไป (ทุกวันนี้ไปไม่รู้กี่ร้อยหรือพันล้านแล้วล่ะ)
และพอมองย้อนกลับไปอีกก็จะพบว่าสิ่งมีชีวิตทุกชนิดบนโลกในตอนนี้นั้นล้วนมีต้นกำเนิดร่วมกันมาเพราะ DNA หรือชุดคำสั่งโครงสร้างของสิ่งมีชีวิตต่างๆนั้นกว่า 97% นั้นแทบจะเหมือนกันหมด
สรุปง่ายๆก็คือเราเป็นญาติกับแมลงด้วง เป็นพี่น้องห่างๆกับแมว รวมไปถึงมีต้นกำเนิดร่วมกับม้า ฉะนั้นวันหน้าก่อนจะทิ้งหมาหรือตีแมว หรือแม้กระทั่งมีเรื่องอยากชกต่อยกับรถข้างๆให้คิดเสมอว่าเราต่างล้วนมีต้นกำเนิดเดียวกันมาทั้งนั้น จะทำร้ายกันไปใย
พอมองให้ลึกเข้ามาข้างในตัวเราทุกคนก็จะพบกับหน่อยย่อยมหาศาลที่ประกอบมาเป็นตัวเรานั่นก็คือ “เซลล์”
เซลล์นั้นเป็นสิ่งมีชีวิตย่อยในตัวเราที่มหัศจรรย์ยิ่ง ทุกวันนี้ผิวหนังของเราไม่ใช่สิ่งมีชีวิตนะครับ แต่เป็นซากของเซลล์ที่ตายแล้วเกาะอยู่รอบตัวเรา ถ้าเราเอาเซลล์ผิวหนังที่ตายแล้วทั้งหมดออกไปเราจะน้ำหนักลดลงถึง 2.3 กิโลกรัมด้วยกัน ที่อ้วนนี่ไม่ใช่เพราะไขมันนะ เพราะขี้ไคลทั้งนั้น โทษไปเรื่อย
กว่าหมื่นล้านล้านเซลล์ที่ประกอบเป็นเรา กว่าพันล้านเซลล์ที่ตายลงไปทุกวันหลังจากทำหน้าที่อันทรหดอย่างเต็มที่ เพราะภายในเซลล์นั้นเป็นกิจกรรมการแลกเปลี่ยนให้เรามีชีวิตอยู่ได้ตั้งแต่เล่นเฟซบุ๊ค เดินไปทำงาน หรือนอนหลับ โดยไม่เคยหยุดพักแม้แต่มิลลิวินาทีเลย
ดังงั้นต่อไปนี้ทุกครั้งตื่นนอนทุกเช้า เรามาขอบคุณเซลล์เล็กๆทั้งหลายที่ช่วยให้เรายังมีชีวิตอยู่ได้กันนะครับ
มาที่เซลล์เล็กลงไปที่ “อะตอม”
ก่อนหน้านี้เคยว่ากันว่าเป็นหน่วยที่เล็กที่สุดจนกระทั่งเรามาพบเจอกับควาก์ที่เล็กยิ่งกว่าในโครงสร้างอะตอมอีกทีนึง อะตอมนั้นเป็นส่วนประกอบพื้นฐานที่น่าอัศจรรย์ที่สุดก็ว่าได้ เพราะทุกสิ่งทุกอย่างในจักรวาล โลกเรา โทรศัพท์มือถือ หมาข้างบ้าน หรือแม้แต่ตัวเราที่กำลังอ่านเฟซบุ๊คอยู่ตอนนั้นต่างก็ประกอบมาจากอะตอมเดียวกันทั้งสิ้น
เมื่ออะตอมเกาะตัวกันกลายมาเป็นโครงสร้างโมเลกุล จากโมเลกุลสู่สารหรือธาตุบางอย่าง จากนั้นก็กลายเป็นเซลล์ แล้วก็กลายเป็นสิ่งมีชีวิตและไม่มีชีวิต จนกลายมาเป็นทุกอย่างรอบตัวเราและตัวเราพร้อมกัน
ไม่น่าเชื่อว่าแค่การจัดเรียงอะตอมชนิดเดียวที่มีให้ต่างกันก็กลายเป็นอะไรทุกอย่างได้รอบตัว วิศกรรมของพระเจ้าผู้สร้างนี่สุดยอดจริงๆ
และนี่ก็เป็นเรื่องย่อๆในเล่มนี้ที่สนุกกว่าที่คิด สิ่งที่ไกล้ตัวที่สุดกลับเป็นสิ่งที่เรารู้จักน้อยที่สุด บางทีก่อนจะมองออกไปไกล ลองคิดดูซิว่ากว่าจะเป็นของไกล้ตัวในมือเราหรือตัวเราทุกวันนี้มันผ่านร้อนผ่านหนาวอะไรมาบ้างนะ แล้วโลกของคุณจะไม่น่าเบื่ออีกเลย
A Short History of Nearly Everything ประวัติย่อของเกือบทุกสิ่ง
Bill Bryson เขียน วิลาวัณย์ ฤดีศานต์ และ โตมร ศุขปรีชา แปล
สำนักพิมพ์ วงกลม
อ่านเมื่อปี 2017