เศรษฐศาสตร์พฤติกรรม

Quirkology เปลี่ยนมุมคิดด้วยจิตวิทยาภาคพิศดาร

16/12/2018

โดย Richard Wiseman หนังสืออีกเล่มสำหรับคนที่ชอบเรื่องจิตวิทยาหรือเศรษฐศาสตร์พฤติกรรมโดยเฉพาะ และก็เหมาะสำหรับคนทำการตลาดทั้งหลายด้วยนะ.. ..แต่ถ้าคนที่อ่านหนังสือแนวนี้มาเยอะแล้วอาจจะพบว่าหลายบทในเล่มนี้เหมือนกับหลายๆเล่มที่เคยอ่านผ่านมาทั้งหลาย ไม่ว่าจะเป็น Malcolm Gladwell หรือ Dan Ariely และนักเขียนด้านนี้คนอื่นๆอีกหลายคนที่ผมจำชื่อไม่ได้ แล้วหนังสือเล่มนี้สนุกตรงไหนล่ะ.. ..มันสนุกตรงที่ผู้เขียนไปศึกษาติดตามพฤติกรรมแปลกๆของคนเราออกมาเป็นผลลัพธ์ที่น่าสนใจ ไม่ว่าจะเป็นคนเราจะเดินช้าลงโดยไม่รู้ตัวเมื่อถูกป้อนความคิดเรื่องความแก่ชราลงไปก่อนหน้านั้น อาจจะด้วยการอ่าน พูด หรือทำแบบสอบภาม จะเห็นว่าคนเรานั้นสามารถูกชี้นำความคิดได้ง่ายๆ.. ..แต่หัวข้อที่ผมรู้สึกชอบมากที่สุดในเล่มนี้เป็นเรื่องของ “มุขตลก” ผู้เขียนพยายามค้นหาว่ามีมั้ยนะมุขตลกที่เป็นสากลของโลกนี้ ที่สามารถทำให้คนทุกคนบนโลกขำได้หมด ปรากฏว่าไม่มีครับ เพราะแม้แต่มุขที่ตลกที่สุดจากการโหวตจากคนหลายแสนคนทั่วโลก จากหัวข้อมุขตลกกว่าหมื่นมุขที่มีคนส่งเข้ามา พบว่าได้คะแนนเพียง 55% เท่านั้น แต่สิ่งที่น่าสนใจคือมุขตลกเหล่านี้มีโครงสร้างหรือรูปแบบที่เกือบจะแน่นอน.. ..Sigmund Freud เองสามารถสรุปออกมาเป็นสมการที่ผมอ่านแล้วยังปวดหัว แต่ผมสามารถสรุปให้ง่ายกว่านั้นอีกก็คือคนเรามักตลกกับการรู้ว่าคนอื่นโง่กว่า.. ..เพราะมันทำให้คนเรารู้สึกเหนือกว่าคนหรือสัตว์ในมุขนั้นโดยธรรมชาติของเรา เพราะการเหนือกว่าหมายถึงการสามารถแผ่ขยายเผ่าพันธ์ได้มากกว่าตั้งแต่สมัยโบราณ นิสัยนี้ยังคงติดตัวมนุษยชาติเราไปอีกนานแสนนานทีเดียว.. ..สุดท้ายผมขอยกตัวอย่างมุขตลกที่ได้คะแนนโหวตสูงสุดจากการทดลองจากคนทั่วโลกมาให้ดูกันแล้วกันนะครับ เรื่องมีอยู่ว่า.. ..นักล่าสัตว์ 2 คนอยู่ในป่า จู่ๆคนหนึ่งเป็นลมหมดสติไป ดูเหมือนว่าจะหายใจไม่ออกและตาลอยๆ ชายอีกคนจึงหยิบโทรศัพท์ขึ้นมาแล้วโทรแจ้งเหตุฉุกเฉิน เขาพูดอย่างกระหืดกระหอบว่า “เพื่อนผมตายแล้ว! ผมจะทำยังไงดี” พนักงานรับโทรศัพท์ตอบว่า “ใจเย็นๆค่ะ ดิฉันช่วยคุณได้ ก่อนอื่นต้องแน่ใจว่าเขาตายแล้วจริงๆ” เงียบไปครู่หนึ่งก็มีเสียงปืนดังขึ้น ชายคนนั้นกลับมาพูดใส่หูโทรศัพท์ว่า “โอเค […]

Psychology สำนักพิมพ์ We Learn

The (Honest) Truth About Dishonesty อ่านทะลุความคิด ด้วยจิตวิทยาแห่งการโกง

14/12/2018

โดย Dan Ariely จะนิยามผู้เขียนว่าเป็นนักศึกษาพฤติกรรมมนุษย์ผู้โด่งดังก็ว่าได้ เพราะหนังสือหลายเล่มที่เค้าเขียนมาเชื่อว่าเราหลายคนคงคุ้นกันมาบ้าง ไม่ว่าจะเป็น พฤติกรรมพยากรณ์ หรือ เหตุผลที่ไม่ควรมีเหตุผล.. ..พฤติกรรมคนเราสามารถศึกษาได้ไม่ยากแต่คาดเดาได้ไม่ง่าย มนุษย์ที่ว่ากันว่าเป็นสิ่งมีชีวิตทีอุดมไปด้วยเหตุและผลนั้น แท้จริงแล้วกลับใช้อารมณ์ในการดำเนินชีวิตเป็นส่วนใหญ่จนน่าตกใจ ไม่น่าเชื่อว่าเราจะรอดจากวิกฤตต่างๆในสมัยโบราณจนกลายมาเป็นเผ่าพันธุ์ที่ปกครองโลกใบนี้ได้.. ..เล่มนี้ผู้เขียนศึกษาถึงเรื่องพฤติกรรมการโกงของมนุษย์เราซึ่งไม่น่าเชื่อว่ามนุษย์เราส่วนใหญ่(แทบจะทุกคนบนโลกนี้)กลับเป็นผู้ที่มีความขี้โกงในตัวเล็กๆน้อยๆ แต่จะมีก็เพียงแต่ส่วนน้อยมากเท่านั้นที่ไม่โกงเลยหรือโกงแบบสุดลิ่มทิ่มประตู แล้วทำไมมนุษย์เราผู้มีอารยถึงกลายเป็นผู้ขี้โกงทุกคนไปโดยไม่รู้ตัวได้ล่ะ.. ..ใช่แล้วครับเหตุผลคือทุกครั้งที่คนเราโกงแบบเล็กๆน้อยๆ (มีผลศึกษามาแล้วว่าประมาณ 15-20% ของค่าเฉลี่ยจากการไม่โกง) ก็เพราะคนเราเชื่อว่านั่นไม่ใช่การโกงหรือการทำผิดอะไรมากมาย พอด้วยเราไม่คิดว่ามันผิดเราก็เลยทำไปโดยไม่รู้ตัวเสมอมา.. ..ไม่ว่าจะเป็นการเอาดินสอหรือปากกาในที่ทำงานกลับมาใช้ที่บ้าน (อย่าบอกว่าคุณไม่เคยเพราะผมเคย) การแอบปริ้นท์หรือซีร็อกซ์เอกสารส่วนตัวในที่ทำงาน หรือบางคนปริ้นท์รายงานให้ลูกจากที่ออฟฟิศ หรือแม้แต่แอบเบิกเงินค่าเดินทางหรือค่าจิปาถะเกินมาเล็กๆน้อยๆโดยตั้งใจและไม่ตั้งใจก็ตาม คนส่วนใหญ่(ไม่อยากจะบอกว่าทุกคน)คงจะเคยทำงานมาแล้วทั้งนั้น.. ..แล้วจะทำอย่างไรให้คนไม่โกงเล็กๆน้อยๆเหล่านี้ล่ะ?.. ..เช่นกัน จากผลการทดลองได้ข้อสรุปที่น่าเชื่อถือมาแล้วว่า แค่มีการกระตุ้นให้ระลึกถึงความถูกผิดเล็กๆน้อยๆ ก็เพียงพอให้การโกงนั้นลดลงจนแทบจะเป็นศูนย์ เช่น การติดป้ายข้อความบอกว่าสิ่งที่คุณทำอยู่กำลังผิด หรือใส่รูปภาพดวงตาในกล่องใส่เงินจ่ายค่าขนมด้วยตัวเองนั้น ก็ทำให้อัตราขนมที่หายไปนั้นแทบจะกลายไปเป็นศูนย์ เลยได้ข้อสรุปว่ามนุษย์เราส่วนใหญ่นั้นเป็นคนดีโดยพื้นฐาน เพียงแต่แค่ถ้าไม่มีการจับจ้องหรือตรวจสอบที่รู้สึกได้ก็จะละเลยเล็กๆน้อยๆในการกระทำของตัวเองไป.. ..เปรียบเทียบกับกลอนล็อคประตูนั้นไม่ได้มีไว้เพื่อกันขโมย เพราะคนที่ตั้งใจจะขโมยเป็นแค่ 1% ของคนทั้งหมด ที่ต่อให้ไม่ว่าคุณจะพยายามล็อคให้แน่นหนาแค่ไหนเข้าก็จะพยายามเข้าไปขโมยของสิ่งนั้นให้ได้อยู่ดี และคนอีก 1% ที่ไม่ว่าคุณจะเปิดประตูไว้โล่งโจ้งแค่ไหนเข้าก็จะไม่เข้าไปขโมยของๆใครอยู่ดี แล้วส่วนที่เหลืออีก 98% ล่ะ.. คนเหล่านี้เป็นคนดีไม่คิดจะขโมยของใคร เพียงแต่ต้องมีเครื่องเตือนใจให้เค้าทำดีก็เท่านั้นเอง.. ..ว่าๆลองศึกษาพฤติกรรมของตัวเองกันดูมั้ยครับ ว่าในแต่ละวันเราโกงใครบ้าง และมากน้อยแค่ไหน.. Dan […]

1 2